Het Zwarte Woud (Duits: Schwarzwald) is Duitsland’s hoogste middelgebergte dat zich in het zuid-westen van deelstaat Baden-Württemberg bevindt, en zich in noord-zuid richting uitstrekt over een afstand van 160 kilometer.
Het Zwarte Woud kan in drie gebieden ingedeeld worden:
- het zuidelijk deel kent de hoogste toppen (Feldberg (1493 meter), Belchen). Dit is een zeer populair fietsgebied. Je hebt hier lange geleidelijke beklimmingen met vaak ook steile gedeelten, en vaak uitzichten. Er liggen ook enkele meren in dit gebied. Het grootste hoogteverschil in een beklimming bedraagt hier 930 meter (van de Schauinsland).
- het midden gedeelte is zwaar bebost en minder hoog (tot zo’n 1100 meter hoogte, met uitzondering van de Kandel (1241 meter)). Weinig uitzichten dus in beklimmingen. Bekende bergen zijn de Brandenkopf en de Kandel. Het grootste hoogteverschil in een beklimming (van de Kandel) bedraagt 970 meter. Langs de rivieren Kinzig en Wolf liggen geasfalteerde fietspaden, waarvan die langs de Wolf op delen nog niet is voltooid.
- het noordelijk deel zit qua hoogte tussen het midden en zuidelijk gedeelte in. Hier ook een afwisseling van lange en korte beklimmingen, steil en minder steil. De hoogste top is de Hornisgrinde (1163 meter). Omdat je de beklimming van de Hornisgrinde vanuit het Rijndal kunt starten, vind je hier het grootste hoogteverschil in één beklimming in het Zwarte Woud: 988 meter.
Voordeel is dat je in het noordelijk Zwarte Woud heel rustige wegen kunt vinden, en dat er enkele vrijliggende geasfalteerde fietspaden langs rivieren liggen om drukke doorgaande wegen te vermijden: langs de rivier de Murg, langs de rivier de (Große) Enz, langs de benedenloop van de Nagold. Het noordelijk deel van het zwarte woud loopt richting het oosten geleidelijk af en is richting het oosten flink bebost, terwijl in het westen er veel meer open plekken zijn (uitzichten). Vanaf de hoogterug ten zuiden van Baden-Baden naar Kniebis (met de Hornisgrinde als hoogste top), is het verval zeer sterk naar het Rijndal toe. Dat betekent dat beklimmingen aan de kant van het Rijndal richting deze hoogterug vaak steil zijn. De beklimmingen die oostelijk van deze hoogterug starten in de richting van de hoogterug, zijn vaak veel minder steil. Een tweede hoogterug is te vinden ten oosten van Forbach met de Hohloh als hoogste top.
Aan de oostelijke kant van de beide hoogteruggen vind je goede geasfalteerde boswegen waar autoverkeer verboden is. De routes op deze pagina bevinden zich allen in het noordelijk gebied.

Indien je het Zwarte Woud vergelijkt met zijn Franse broer aan de andere kant van het Rijndal, de Vogezen, dan valt op dat de beklimmingen in het Zwarte Woud steiler uitvallen dan in de Vogezen. Daarnaast bestaan de bossen in het Zwarte Woud voor een groter aandeel uit dennenbomen in tegenstelling tot de Vogezen (meer loofbomen). In het Zwarte Woud lopen minder wegen, en doorgaande wegen zijn daardoor drukker, dan in de Vogezen. Hierdoor is het lastiger om rondes met vele beklimmingen te maken (over rustige wegen), dan in de Vogezen. Echter in het noordelijk deel van het Zwarte Woud is dit minder een probleem dan in het zuidelijk deel rond het gebied van bekende beklimmingen als Schauinsland en Belchen.
In het Zwarte Woud valt minder neerslag dan in de Vogezen omdat regenwolken van depressies uit westelijke richting al boven de Vogezen (deels) uitregenen. Voor beide gebergten geldt echter dat er in instabiele zomerlucht vaak snel onweersbuien tot ontwikkeling kunnen komen. In de Vogezen kan het weer in de hogere gebieden vaak ook snel omslaan.
Door het gehele Zwarte Woud liggen vele prachtige plaatsen en steden (bijvoorbeeld Baden-Baden, Sasbachwalden, Freiburg, Gengenbach, Schiltach, Gersbach, Altensteig, Badenweiler), in de Vogezen geldt dit eigenlijk alleen voor de oostelijke zijde (in de Elzas).
In onderstaande tabel staan al mijn routes in dit gebied, met de link naar de website waarop de route is gepubliceerd.
Naam route | Afstand (km) | Hoogtemeters (m) | Startpunt route |
---|---|---|---|
Zwieselberg en Zuflucht via Obertal | 58 | 1150 | Freudenstadt |
Baden-Badener Rebland en Hornisgrinde | 73 | 1890 | Lauf |
Mittlerer Schwarzwald Runde | 76,5 | 2170 | Oppenau |
Tussen Rijn- en Murgdal: 2x Hornisgrinde | 78 | 1760 | Sasbachwalden |
Rond de Nagold en de Zinsbach | 82 | 1400 | Freudenstadt |
Yburg - Baden-Baden - Rote Lache - Hundseck | 92 | 2220 | Sasbachwalden |
Vanuit het Murgdal over de Hornisgrinde en de Zuflucht | 95 | 1970 | Freudenstadt |
Langere Variant Rond de Nagold en de Zinsbach | 102 | 1830 | Freudenstadt |
Stevig klimmen in het noordelijke Zwarte Woud | 109 | 3060 | Sasbachwalden |
Zuflucht en Hornisgrinde | 113 | 3080 | Sasbachwalden |
Hieronder worden alle routes ingeladen vanuit de route websites.
- Zwieselberg en Zuflucht via Obertal:
- Baden-Badener Rebland en Hornisgrinde:
- Mittlerer Schwarzwald Runde:
- Tussen Rijn- en Murgdal: 2x Hornisgrinde:
- Rond de Nagold en de Zinsbach:
- Yburg – Baden-Baden – Rote Lache – Hundseck:
- Vanuit het Murgdal over de Hornisgrinde en de Zuflucht:
- Langere Variant Rond de Nagold en de Zinsbach:
- Stevig klimmen in het noordelijke Zwarte Woud:
- Zuflucht en Hornisgrinde: